bilimi bilim insanlarının etkinliği olarak ele alan düşünür
bilimi bilim insanlarının etkinliği olarak ele alan düşünür
Cevap: Bilimi bilim insanlarının etkinliği olarak ele alan düşünür Thomas Kuhn dur. 20. yüzyılın önemli bilim felsefecilerinden biridir. En çok “Paradigma Değişimi” teorisi ile tanınır. Bu teorisi, bilimsel gelişmenin nasıl ilerlediği ve bilimsel anlayışın nasıl değiştiği konusunda önemli bir perspektif sunar.
Kuhn’a göre bilimsel gelişme, belirli dönemlerde “normal bilim” ve “paradigma değişimi” aşamalarından oluşur:
-
Normal Bilim: Kuhn’a göre, bir bilim alanı belirli bir temel anlayışa sahiptir ve bu anlayışa “paradigma” denir. Bilim insanları bu paradigmayı kabul ederler ve bu temel üzerine çalışmalarını sürdürürler. Bu döneme “normal bilim” denir. Bilimsel çalışmalar bu dönemde paradigmaya uygun olarak yapılır, sorunlar paradigma içinde çözülmeye çalışılır ve bilim düzenli bir şekilde ilerler.
-
Paradigma Değişimi: Ancak zamanla bazı sorunlar paradigma içinde çözülememeye başlar veya yeni gözlemler ve bulgular paradigmanın açıklamalarını sorgular hale gelir. Bu noktada paradigmada çözülemeyen birikmiş sorunlar ortaya çıkar ve bu durum “kriz” olarak adlandırılır. Kriz dönemi, bilimsel topluluk içinde paradigma içindeki temel kabulleri sorgulama ve alternatif açıklamaları düşünme dönemidir. Eğer bu kriz aşamasında yeterince ilerleme kaydedilmezse, paradigmada bir değişim veya “paradigma değişimi” yaşanabilir. Bu, bilimde radikal bir dönüşüm anlamına gelir ve eski paradigma yerine yeni bir paradigmaya geçilir.
Kuhn’a göre paradigma değişimi, normal bilim sürecinden farklı ve radikal bir şekilde gerçekleşir. Yeni paradigmaya geçiş, bilim insanlarının eski inançları terk etmesini ve yeni bir düşünce çerçevesine uyum sağlamasını gerektirir.
Kuhn’un paradigma değişimi kavramı, bilimsel gelişmenin karmaşıklığını ve sıklıkla ani ve sarsıcı değişiklikler içerdiğini vurgular. Bu teori, bilimsel ilerlemenin düzenli ve sürekli bir şekilde ilerlemediğini, aksine zaman zaman dönüşümler yaşandığını öne sürer.